Als er iets is wat we moeten vieren, dan is het wel vrijheid. Ieder jaar op 5 mei staan we met zijn allen stil bij de bevrijding van 1945 maar ook de waarde van vrijheid, democratie en mensenrechten. En die vrijheid, hebben we te danken aan velen helden en heldinnen.

Met ieder jaar dat er verstrijkt, zijn er minder mensen over die kunnen vertellen over deze dag, nu 77 jaar geleden. Mijn oma's waren van die mensen die mij nog konden vertellen over die periode. De één vertelde er graag over, de ander iets minder. Die ene oma die er wel over sprak, de moeder van mijn moeder, is inmiddels al een aantal jaar overleden, maar ik genoot ervan als zij vertelde over haar jongere jaren en dus ook over de Tweede Wereldoorlog. 

Ze groeide op in Den Haag, verhuisde later naar Leiden en ging in Koudekerk aan den Rijn wonen toen ze trouwde met mijn opa, die ik helaas nooit heb gekend omdat hij vroeg overleed. Oma was me er eentje, als het uit was met een vriendje dan zei ze altijd 'ach Veertje, je moet er eerst een paar hebben geprobeerd voordat je de ware kan vinden'. Ze ging mee met de tijd, keek veel televisie en was altijd geïnteresseerd in wat er in onze levens speelde. Ook aan haar hebben wij nu die vrijheid te danken, want ook zij droeg haar steentje bij tijdens die verschrikkelijke oorlog. Ze was 18 jaar toen de oorlog begon, woonde in de Leliestraat in Leiden en had verkering met mijn opa, Rein van Varik.

Mijn oma bracht nog onder andere wel eens verzetblaadjes rond in de oorlog, want mijn overgrootopa deed wel eens wat klusjes. Ze was een knappe verschijning, dus ze kwam wel langs de Duitsers wanneer ze van Leiden naar Koudekerk fietste als ze op bezoek ging bij haar verloofde. Die Duitsers kwamen overigens nog wel eens over de vloer bij mijn opa thuis. De tweede vrouw van mijn overgrootopa was van origine Duits en daar maakte ze nog wel eens ge- of misbruik van. Zij stond de koffie in te schenken en borrels uit te delen, terwijl mijn opa onder de vloer lag weggedoken zodat hij niet meegenomen zou worden tijdens huiszoekingen.

Mijn opa was slager, in de Oorlogswinter was hij de chef-kok van de gaarkeuken. Zeven dagen per week was hij daar in de weer, zelfs op zondag. Wat mijn oma maar niets vond, want ze zagen elkaar al zo weinig. Als er eten over was, ging dat naar Leidenaars die op zoek waren naar een maaltijd. Maar die namen niet alleen mijn opa's stamppot mee, maar ook zijn fiets. Mooie boel is dat! 

Mijn andere oma, de moeder van mijn vader, sprak nauwelijks over de oorlog. Het enige wat ik me kan herinneren, is dat er een bombardement was in de buurt van de boerderij waar zij woonde en daarbij de koeien zijn omgekomen. Ze lagen met het gezin in de kant van de smalle poldersloot. Ook hier kwamen de Leidernaars langs, voor melk en aardappelen. Waar het kon, deelden ze eten uit aan degene die het nodig hadden. 

Vandaag herdenken we alle oorlogsslachtoffers. Ik hoop dat we de bijzondere verhalen van alle helden en heldinnen nog lang kunnen doorvertellen. En morgen, morgen vieren we de vrijheid en ik hoop dat we dat nog heel lang mogen doen. 

Oma van Varik werd voor het boek 'Met Kerstmis zijn we vrij' van Bernadette Verhoef geïnterviewd. Mijn moeder kwam met dit boek aanzetten toen ik haar vroeg wat oma ook alweer allemaal heeft gedaan tijdens de oorlog. Dit boek staat vol met verhalen van inwoners uit Hazerswoude en Koudekerk over de Tweede Wereldoorlog. Ze heeft ooit briefjes gestopt op de plekken waar mijn oma aan het woord is, maar helaas zijn deze verdwenen dus ik weet in ieder geval wat ik de komende tijd ga lezen.