Beste Alphenaren,

Aan het begin van dit nieuwe jaar heb ik niet alleen de eer om u van harte welkom te heten op onze nieuwjaarsreceptie, ik mag u ook feliciteren. Precies om middernacht 1 januari 2024 bestond de gemeente Alphen aan den Rijn tien jaar. Dit vieren we onder meer met speciale gasten vandaag: Alphenaren die op huisnummer 10 wonen. Ook heten we bijzonder welkom – het is inmiddels traditie – Alphenaren die op huisnummer 24 wonen. En natuurlijk aan u allen: van harte welkom!

Graag wil ik beginnen met een woord van dank aan alle politiemensen, brandweerlieden, medewerkers van de gemeente en andere hulpverleners. Als velen het nieuwe jaar feestelijk verwelkomen zijn zij het die waken over onze veiligheid en helaas soms ook moeten vrezen voor hun eigen veiligheid. Ook dit jaar is er een enkeling geweest, ik noem een incident in Benthuizen, die meent dat je vuurwerk naar politiemensen kunt gooien. Laat duidelijk zijn: ik sta pal naast en voor onze politiemensen en hulpverleners. Blijf van ze af!

Tien jaar Alphen aan den Rijn. 
Na een verzoek van de gemeenten Boskoop en Rijnwoude aan de voormalige gemeente Alphen aan den Rijn zijn we tien jaar geleden aan een ontdekkingsreis begonnen. We startten als fusiegemeente met iets meer dan 100.000 inwoners. Inmiddels zijn we gegroeid tot 115.000. Vanaf het begin heeft onze gemeente zich gekenmerkt door haar verscheidenheid. We zijn, naast groen en blauw, ook een gemeente van land en stad. Alphen aan den Rijn is géén homogene gemeente – en we hoeven ook niet te doen alsof.

Vooral omdat in verbinding onze kracht ligt. Terwijl op landelijk niveau de kloof tussen stad en platteland regelmatig voor hoofdbrekens zorgt, is samenwerking tussen land en stad in Alphen aan den Rijn al tien jaar praktijk. Kracht putten uit onze diversiteit en aandacht voor de eigenheid van de kernen, zijn altijd speerpunten van onze gemeente geweest. Eenheid in verscheidenheid. Overeenkomsten zijn er trouwens genoeg: de inwoners van het Rooie Dorp zijn net zo eigenzinnig als de Dammenaren uit Zwammerdam of de kwekers uit Boskoop of de vele leden van dorpsoverleggen die onze gemeente rijk is. 
Een andere overeenkomst is dat inwoners van onze gemeente zoeken naar verbinding en investeren in de samenleving. Veel Alphenaren zijn actief als vrijwilliger. Of het nu de Krooshappers zijn in Boskoop, de Jeugdvakantieweek in Hazerswoude, de Trekkertrek in Koudekerk, de huttenbouw in Alphen, of de Fietsmaatjes die door onze hele gemeente actief zijn: het zijn initiatieven van inwoners en voor inwoners.  
Het is mooi om te zien hoe mensen uit Oekraïne die inmiddels alweer een tijdje in onze gemeente wonen ook op nieuwe plekken warm welkom worden geheten. Ik noem daarbij in het bijzonder Zwammerdam en Hazerswoude-Rijndijk. De eindejaar editie van Alphens.nl was haast een ode aan alle vrijwilligers. Namens alle Alphenaren: bedankt voor jullie inzet. Deze is van onschatbare waarde. Ik hoop dat we deze mentaliteit van omzien naar elkaar en werken aan verbinden vasthouden. 

10 jaar Alphen aan den Rijn laat ook zien dat we elkaar een beetje beginnen te kennen. We zijn best nieuwsgierig naar elkaar maar we denken en spreken ook snel  in ‘hullie en zullie’. Zo wordt er graag voeding gegeven aan het verhaal dat in Alphen stad alles kan en in de dorpen helemaal niets. Dit klopt niet met de feiten maar soms lijkt het ook wel ‘lekker’ om dit beeld levend te houden.  
Als gemeentebestuur gaan we graag het gesprek met iedereen aan. Dat die gesprekken soms scherp zijn is niet erg:  Er spreekt een grote betrokkenheid uit bij de eigen woonomgeving. Het is niet eenvoudig om aan alle wensen tegemoet te komen. Toch staan we voor de opgave om voldoende plaatsen voor nieuwe woningen te vinden, het elektriciteitsnet te versterken door een 150 KV station aan te leggen en willen we de doorstroming van het verkeer in Boskoop en Hazerswoude-dorp niet verder in het gedrang laten komen. Uiteindelijk is er dan een gemeenteraad die soms de minst slechte variant moet kiezen in de wetenschap dat besluiten nooit iedereen tevreden kunnen stellen. Dat besluiten pijn doen. Tegelijkertijd is dat wel de uitkomst van een langdurig besluitvormingsproces waarin iedereen zijn of haar standpunt heeft kunnen laten horen. Steeds vaker lijken mensen de stelling te betrekken dat het participatieproces niet heeft gedeugd als er een andere uitkomst is dan het eigen gelijk. We moeten ervoor waken dat we gaan geloven in de doctrine dat je pas naar me hebt geluisterd als je doet wat ik zeg. Of nog veel verdergaand: als je niet doet wat ik zeg dan zeg ik het vertrouwen in de overheid maar op. Dat is niet de kern van ons democratisch functioneren. Dat is nadat alle voors- en tegens zijn gehoord een afweging maken die naar het oordeel van de volksvertegenwoordigers in het algemeen belang van onze gemeente is. 

Dat brengt mij bij onze volksvertegenwoordigers. 39 raadsleden uit alle hoeken van de gemeente. Zij voeren hun verantwoordelijke taak met verve uit en met respect voor elkaars uiteenlopende standpunten. Ik dank hen daarvoor.  

Eenheid in verscheidenheid blijft ook in 2024 nodig. We proberen de jeugdzorg fundamenteel te verbeteren en willen onze inwoners de zorg en ondersteuning bieden die ze nodig hebben. We zien dat zorgen van agrariërs in ons buitengebied aanhouden. We werken met elkaar verder aan de energietransitie en treffen maatregelen om klimaatverandering tegemoet te treden. We zullen samen met de gemeenteraad dappere keuzes moeten maken omdat we financieel niet alles kunnen wat we graag zouden willen. Omdat de rijksoverheid ons als gemeente onvoldoende in staat stelt om ons werk goed te doen moeten we misschien zelfs een aantal ambities uit het coalitieakkoord tegen het licht houden. Dat gaat vast stevige gesprekken opleveren. Niet alleen in het college en de gemeenteraad maar ook met u, onze inwoners. Ik spreek daarbij wel de wens uit dat we dat op een respectvolle manier doen. Dat we onze omgangsvormen niet laten beïnvloeden door een samenleving die steeds meer wordt gekenmerkt door politieke bubbels en polarisatie en waarbij sommigen vaak via het toetsenbord de grenzen van het fatsoen ver overschrijden. Ik sluit me graag aan bij de oproep van Andre van Duin rond de jaarwisseling; laten we wat liever voor elkaar zijn. Juist nu de wereld op zoveel plaatsen ‘in de brand’ staat. Juist nu in politiek Den Haag het uitvergroten van verschillen meer lijkt te lonen dan het smeden van coalities kunnen we in Alphen aan den Rijn werken aan verbinding en het overbruggen van tegenstellingen. Onze koning formuleerde het mooi in zijn kersttoespraak: “dat betekent de moed opbrengen om je open te stellen voor tegengeluiden en te luisteren. De moed om terughoudend te zijn in het doorduwen van het eigen gelijk en in plaats daarvan een ander ruimte te gunnen”. Laten we elkaar op deze manier tegemoet treden. 

We zijn 10 jaar onderweg en nog lang niet bij onze eindbestemming aangekomen. We maken na deze tien jaar hooguit een tussenstop. En dan mogen we ook best trots zijn op alles wat goed gaat. In die tien jaar is veel gebouwd en geïnvesteerd. Alle scholen voor voortgezet onderwijs betrekken in dit jaar nieuwe gebouwen. Het oude raadhuis in Boskoop is in ere hersteld, we hebben een nieuwe bibliotheek, een gerenoveerd theater, een rijk cultureel leven en fantastische sportvoorzieningen. Alphen is nog steeds een heel veilige gemeente. We hebben lef om nieuwe dingen uit te proberen en laten ons ook buiten de eigen gemeente steeds vaker als zelfbewuste grote gemeente zien. 

Beste Alphenaren, inwoners van de Rijn- en Veenstreek zijn van oudsher nuchtere mensen die de kat graag uit de boom kijken. Grootspraak? Daar zijn wij niet zo van. Aan het begin van dit nieuwe jaar wil ik u uitnodigen: kijk om je heen en tel je zegeningen. We mogen dat best eens hardop tegen elkaar te zeggen: Alphen aan den Rijn is een gemeente om trots op te zijn. Daarom heeft de gemeenteraad besloten dat er dit jaar aandacht besteed mag worden aan onze 10e verjaardag. Als symbool daarvan ontvangt u allemaal een speldje waarmee u zichtbaar een ambassadeur van onze gemeente kunt zijn. Ook staan we open voor mooie plannen van onze inwoners om op hun eigen wijze invulling te geven aan dit jubileumjaar en zullen we u als gemeente in elk geval nog uitnodigen voor een midzomeravond en eindejaarsoploop. Samen vieren verbindt en maakt sterker.  

Om die reden breng ik graag samen met u een toost uit op het nieuwe jaar en onze gemeente en wens ik u allen geluk en gezondheid!