Lichtjes in het Donker op de Oosterbegraafplaats in Alphen aan den Rijn is uitgegroeid tot een jaarlijks evenement waar een paar duizend bezoekers op afkomen. In 2008 bracht Hedi Hegeman ‘Allerzielen Alom’ naar Alphen en doopte het ‘Lichtjes in het Donker’. Jacqueline Vegt en Trudie Enthoven sloten zich het tweede jaar aan, Monique Chaudron kwam twee jaar geleden bij de stichting.

Zaterdag 4 november melden zich weer een paar duizend bezoekers bij de poort van de Oosterbegraafplaats waar vrijwilligers van Stichting Lichtjes in het Donker hen welkom heten. De ingang is verlicht met fakkels, er is een kaarsenkraam, de bezoekers kunnen het graf van hun dierbare bezoeken of in de koffieruimte van het crematorium koffie drinken en luisteren naar muziek en gedichten. Bij het oplopen van de begraafplaats tussen de brandende kaarsen en vuurkorven door komen ze op een plein waar een verlichte keet staat. In de kinderhoek kunnen kinderen gedenkpotjes versieren en marshmallows roosteren boven een vuur. De bomen zijn verlicht, ook in de urnenmuur staan kaarsen.

“Er hangt altijd een magische sfeer”, vertellen Jacqueline, Trudie en Monique. “Het voelt veilig, er is geen drempel. Je wordt beschermd door het donker en bent daardoor minder kwetsbaar.”

Betekenisvol

Jacqueline, Trudie en Monique zijn drukke dames die naast hun werk graag tijd maken voor anderen. Jacqueline en Trudie waren overtuigd toen ze de eerste Lichtjes in het Donker bezochten; zij wilden helpen. Jacqueline, eigenaar van Ammoniet uitvaartonderneming: “Het is een mooi initiatief voor families. Een stukje nazorg. Een herdenkingsavond als dit na een uitvaart, dat gun je iedereen.”

Trudie heeft een praktijk in rouw- en verliesbegeleiding: “Toen ik zag wat Lichtjes in het Donker voor mensen betekent, de verbinding, was ik om. Herdenken en gedenken is een belangrijk onderdeel van het rouwproces.”

Monique, medeoprichter van Fashion 2 Wear, een kledingleverancier in Europa, zette zich jarenlang in voor de SamenLoop voor Hoop. Zij stopte toen het evenement in haar ogen te commercieel werd. Lichtjes in het Donker zag zij als waardige opvolger. “Ik wil betekenisvol zijn. Jacqueline kende ik zakelijk en Trudie van de SamenLoop. Er was een klik. Ik besloot voorzitter te worden van de stichting.”

Plek voor iedereen

De eerste jaren lag het accent van Lichtjes in het Donker op het bezoeken van de graven. “Maar we wilden ook mensen die er geen dierbaren begraven hebben liggen, de kans geven om te gedenken. Het is nu echt een plek voor iedereen. De begraafplaats is zo mooi, karakteristiek en vreedzaam. Het is een soort trefpunt geworden. We zien steeds meer dat hele families samenkomen.”

Corona

In de coronajaren was een groots evenement niet mogelijk. Maar de stichting was inventief. Zij regelde een keet. “Deze werd gestyled en deed als ‘commikeet’ dienst. Mensen konden de keet overdag bezoeken. Om te praten met vrijwilligers of om met gelijkgestemden voor de keet koffie te drinken. Ze konden een kaarsje aansteken en een bloem in het bloemenhart bij de beukenhaag

steken. Of ‘hemelpost’ maken en posten. En we hingen een waslijn op voor gedichten; de gedichtenlijn.”

De keet is gebleven, evenals het bloemenhart en de gedichtenlijn. De gedichten lazen de schrijvers vorig jaar voor in de aula van het crematorium. “Ook dit jaar is er ’s avonds een mooi programma in de aula. Er zijn muzikanten, zangeressen en mensen lezen hun gedichten voor. En we tonen foto’s van dierbaren die gemist worden. Voor deze fotocarrousel roepen wij mensen op foto’s in te sturen.”

Lichtpuntjes

Vanuit de stichting zijn in coronatijd verschillende initiatieven opgestart. Het Kameraadjesproject en het Rouwcafé. “Het Kameraadjesproject is voor kinderen in de basisschoolleeftijd die een dierbare hebben verloren. Voor hen is er weinig aandacht na een overlijden. Door het ontmoeten van lotgenoten weten ze dat ze niet de enige zijn. Tijdens het Rouwcafé, maandelijks in Amstelstein aan de Wilhelminalaan, kunnen nabestaanden elkaar ontmoeten. De Lichtpuntjes vullen de leegte op die er na Lichtjes in het Donker ontstaat.”

De organisatie heeft Lichtjes in het Donker organisch laten groeien. “Het is veel serener geworden, we sturen veel minder, de mensen zijn vrij om te komen en te gaan. We houden geen gezamenlijke opening meer. Het is de kunst om de balans te bewaren tussen intimiteit en een groots evenement.”

‘Je bent niet alleen’

Zeker tegen mensen die alleen zijn en twijfelen of ze Lichtjes in het Donker wel moeten bezoeken, willen de dames zeggen: “Het is een plek waar je, ook als je alleen bent, in een warm bad terechtkomt. Je zult ervaren: ’Ik ben alleen hier, maar ik voel me niet alleen’.”

Lichtjes in het Donker is zaterdag 4 november. Voorafgegaan door, dagelijks vanaf 31 oktober, Lichtjes in het Daglicht.

www.lichtjesinhetdonker.nl