Cor van Gelderen is tuinontwerper en beplantingsspecialist. Hij heeft vanuit zijn grote ervaring als kweker een bijna encyclopedische kennis van planten. Hij is verbonden aan de Plantentuin Esveld in Boskoop en maakt deel uit van “De Bloeimeesters”, een groep ervaren tuinspecialisten die steeds op zoek gaan naar de juiste plant op de juiste plek. 

Voor Cor draait de tuin om ontroering, een ogenschijnlijk toevallige harmonie van kleur, vorm, openheid en beschutting. Een tuin in de schaduw is voor hem geen straf, integendeel. Planten die floreren in de schaduw draagt hij een warm hart toe.

In elke editie van HierisALPHEN neemt Cor je mee door zijn plantenwereld.

Schitteren in de schaduw

De juiste plant op de juiste plek, dat zou zomaar mijn motto kunnen zijn. Want als ik iets geleerd heb in mijn leven als plantenman, is het wel dat overal op de wereld planten willen groeien, of het nou bovenop een winderige berg is, in de schaduw van het bos of in die onderlopende uiterwaard. Er is kortom voor iedere plek in je tuin, hoe lastig ook, een plantje te vinden dat denkt, hé dit is net als thuis, hier voel ik me goed.

In Boskoop, het grootste kwekersdorp van de wereld, worden al eeuwenlang tuinplanten gekweekt. Mijn eigen kwekerij PlantenTuin Esveld, heeft zijn wortels in de 19^e eeuw en al die tijd denken we al na over die simpele vraag, hoe krijg ik de juiste plant op de juiste plek.

Planten in het bos

Dat vraagt eigenlijk een heel simpel denken. Bedenk eerst wat de specifieke tuinomstandigheden zijn waarin je plant moet groeien. Dat zijn zaken als grondsoort, water en licht. Ik zal een voorbeeld geven. Je tuin ligt op het noorden en het beetje licht wat er nog in je tuin zou kunnen komen wordt weggevangen door die grote boom van de buren. Dan kun je natuurlijk je tuin van pure ellende dichtstraten of een kunstgrasveldje aanleggen, maar daar doe je niemand een plezier mee. Je kunt ook denken, welke planten hebben weinig tot géén zon nodig. Planten die van nature in het bos groeien dus.

Vraag het aan de kweker

Hoe ga je dan weten welke planten dat zijn? Door het aan een kweker te vragen die er verstand van heeft natuurlijk. En laten we er daar dan in onze gemeenste, de nodige van hebben. Zo was ik laatst bij het Grassenerf van Hans Verweij, een kleine gespecialiseerde kwekerij met, zoals de naam al doet vermoeden, veel siergrassen, maar ook niet woekerende bamboe’s. Als er iemand is die je kan vertellen welke grassen echte bosgrassen zijn en welke veel liever in de zon staan, dan is hij het wel. 

En als je dan toch op de fiets een rondje Boskoop aan het doen bent, ga dan ook eens tuinen bij de Proeftuin van Holland. Gesticht op het terrein van het voormalige Proefstation voor de Boomkwekerij, vind je hier een collectietuin, ingericht met een keur aan interessante tuinplanten, beschikbaar gesteld door Boskoopse kwekers. In deze tuin zijn zonnige maar ook juist schaduwrijke stukken vol met interessante planten.  Allemaal keurig voorzien van hun namen zodat je tenminste weet waar je naar moet vragen als je bij de kweker binnenloopt of op het tuincentrum je geluk beproeft. 

Soorten schaduw

De ene schaduw is de andere niet.  Kijk maar eens om je heen. In de droge schaduw onder sparrenbomen op de Veluwe groeien veel minder planten op de bosbodem, dan in de vochtige schaduw op voedselrijke veengrond. Dus je kunt beginnen met de onderverdeling in droge schaduw en vochtige schaduw. Daarnaast kan het natuurlijk zo zijn dat er nooit een sprankje zonlicht komt, of dat het beperkt is tot een paar uur per dag. Zware schaduw of halfschaduw noemen we dat dan. En telkens weer zijn er planten die het dan juist goed, of wat minder goed doen.  De lastigste omstandigheid is de schaduw van een gebouw. Immers, de bosplanten zijn gewend aan schaduw in de zomer en juist wat meer licht in de winter, als de bladeren van de bomen zijn gevallen. Maar een gebouw geeft in de winter juist meer en langer schaduw, omdat de zon dan lager staat. Dan kom je uit bij planten die van zware schaduw houden in een sparrenbos…

‘De mooiste planten staan liever in de schaduw te schitteren dan in de zon te bakken’

Pak een boek

Schitteren in de Schaduw is de titel van het boek dat ik over precies dit onderwerp geschreven heb.  En die titel geeft heel goed hoe je naar een schaduwtuin kan kijken. Niet denken, oei wat een probleem, maar blij zijn met al die prachtige planten die jij wel kunt planten en mensen met een te hete tuin op het zuiden juist niet. Want dat kan ik je gerust verklappen, de mooiste planten staan liever in de schaduw te schitteren en niet in de zon te bakken.